Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) kısa pozisyon ve uzun pozisyon tanımları birçok yatırımcının kafasını karıştırıyor. Özellikle de türev piyasalara aşına olmayan yatırımcılar, kısa pozisyon ve uzun pozisyon emir tipi denilince farklı bir pozisyondan bahsedildiği yönünde bir algıya sahip olabiliyor. Aslında türev piyasa olan VİOP’ta açılan uzun ve kısa pozisyonlar düz mantıkta spot piyasalardan farklı değil, kısa ve uzun pozisyonu anlatmadan önce genel bir bilgilendirmede işlemleri gayet iyi bildiğinizin farkına varacaksınız.

VİOP’ta uzun ve kısa pozisyonun finans literatürüne göre tanımını yapmadan önce uzun pozisyonun kısa pozisyonun ne zaman ve hangi beklenti ile açılıyor üzerinde duralım. Borsada yatırım yaparken iki senaryo üzerinden hareket edilir: Ya fiyatların düşeceği ya da fiyatların yükseleceği. Eğer fiyatların yükseleceği bekleniyorsa alım pozisyonu yani VİOP’taki karşılığı ile uzun pozisyon (short) açılır.

Varlık fiyatlarının düşeceği öngörüsünün olduğu ikinci senaryoda ise varlık fiyatlarının düşeceği öngörüsü ile açığa satış yapılır ve daha düşük fiyattan yerine konulması amaçlanır. Böylece aradaki fiyat farkından kar elde etmek istenir. Yani yatırımcı elinde olmayan VİOP sözleşmelerini (döviz, hisse, altın, emtia, endeks…) piyasadan sistem üzerinden borçlanarak açığa satmıştır. Mesela, hesabında olmayan 1000 dolarlık satımı piyasa fiyatı üzerinden gerçekleştirmiştir. Pozisyonu kapayabilmesi için fiyatlar düştüğünde alım yapmayı planlamaktadır. Daha düşük pariteden 1000 dolar alım yaparak pozisyonu kapattığında aradaki fark kadar kar elde etmiştir. İşte yatırımcı bu işlemle kısa pozisyon stratejisini uygulayarak gelir elde etmiştir. Böylece yatırımcı açığa satış işlemiyle VİOP’taki kısa pozisyon ile aynı strateji ve aynı mantıkla işlem yapmıştır.

Uzun pozisyon ve kısa pozisyonun biraz daha basit olarak betimlemek gerekirse fiyatların düşeceğini bekliyorsan kısa pozisyon, fiyatların yükseleceğini bekliyorsan uzun pozisyon açmaktır. İşte!  Bu kadar basit. Şimdi gelelim finans litaratüründe kısa pozisyon ve uzun pozisyon için nasıl bir tarif veriliyor.

VİOP’ta uzun pozisyon nedir?

VİOP’ta uzun pozisyon;  yatırımcının belirli bir varlığı belirli bir fiyattan belirli bir vadede alma hakkıdır. Mesela; yatırımcı Dolar/TL kuru 3,650’ten uzun pozisyonu ( alım-short) açtığında fiyatlar yükselse dahi etkilenmez çünkü yatırımcı Dolar/TL kurunu 3,6500’ten sabitlemiştir. Vade sonunda fiziki teslimat hakkını kullanmak isterse bu seviyeden kuru alma hakkına sahiptir. Tabi; VİOP’ta işlem yapan bir çok yatırımcı, spekülatif amaçla işlem yaptığı için uzun pozisyon açarken daha yüksek fiyattan pozisyonu kapayarak kar etme beklentisi ile hareket eder, fiziki teslimat hakkını kullanmazlar. Bu nedenle de fiyatlar yükseldiğinde getiri beklentisine göre pozisyonu kapatırlar.

VİOP’ta kısa pozisyon nedir?

VİOP’ta kısa pozisyon, yatırımcının belirli miktarda bir varlığı belirli bir vade ve fiyattan teslim etme taahhüdüdür. Yatırımcı kısa pozisyon açtığı varlığı teslim etme yükümlülüğüne girer fakat VİOP’ta açılan kısa pozisyonların çok büyük kısmı spekülatif amaçlıdır. Yatırımcılar kısa pozisyon açtıklarında daha düşük fiyattan pozisyonu kapatarak aradaki fark kadar gelir elde etmeyi planlarlar. Her ne kadar VİOP hedge amaçlı bir misyona sahip olsa da piyasanın doğası gereği spekülatörler bu piyasada daha çok yer alırlar.

VİOP’ta kısa ve uzun pozisyonda en çok yapılan hatalar

VİOP’ta işlem yapan yatırımcılar genellikle açık olan pozisyonları kapatırken aynı ürünün aynı vadedeki sözleşmesi ile pozisyonlarını kapatacaklarının farkında değillerdir. VİOP’ta aynı ürünün üç yakın ve bir de yıllık olmak üzere dört vadesi işlem görür. Dolayısıyla pozisyonlar kapatılırken açık olan sözleşme ile vadelerinin aynı olunmasına dikkat edilmelidir.

VİOP’ta yapılan ikinci yanlış ise pozisyon kapanışlarının ters işlem ile olduğudur. Mesela alım pozisyonu açıldı ise bu pozisyon aynı ürün ve aynı vadedeki sözleşmeden satım pozisyonu açılarak kapanır. Satım pozisyon kapatmak için tekrar satım pozisyonu açıldığında  ise yatırımcının ilk pozisyonu açık kaldığı gibi iki adet kısa pozisyona sahip olacaktır. Unutmayın VİOP’ta pozisyonlar ters pozisyonla kapanır.

Profesyonellerden destek alın! 

VİOP’ta yatırımları yönetmek birçok piyasa göre çok kolay ve bir o kadarda avantajlı özellikler sunar. VİOP piyasasının avantajlı özelliklerinden faydalanmak isteyen yatırımcıların daha fazla bilgi için sektörün ödüllü ve lider kurumlarından GCM VİOP’un uzman kadrosundan destek alabilirler ya da kurumun web adresi wwww.gcmyatirim.com.tr/viop/ adresini ziyaret edebilirler.